Zamki Polski

Wakacje 2016 postanowiliśmy spędzić w trasie. Tematem przewodnim wędrówki były zamki. Poniżej krótka relacja z tej podróży wsparta krótkimi notatkami z Wikipedii.

Toruń

Pierwsze ruiny zamku krzyżackiego na trasie. Zlokalizowane w obrębie starówki. Skromny początek naszej wyprawy. W przeciwieństwie do samego Torunia ruiny nie robią na nas większego wrażenia. Wikipedia – Była to pierwsza warownia na ziemi chełmińskiej. Powstała w połowie XIII wieku. Baza wypadowa do podboju Prusów i tworzenia na ich terenie państwa zakonnego. Zamek został zdobyty w lutym 1454 r. przez mieszczan Starego Miasta Torunia, wkrótce został rozebrany. Stare i Nowe Miasto 16 września 1994 roku uznane zostało za pomnik historii, natomiast w 1997 roku wpisano je na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Gołub Dobrzyń

W Toruniu spędzamy jedną noc. Po drodze do kolejnego miejsca noclegowego zaplanowałem kolejne zamki. Pierwszym przystankiem jest Golub-Dobrzyń. Zwiedzamy zamek z przewodnikiem jemy szybki obiad i ruszamy dalej… Wikipedia – zamek krzyżacki z przełomu XIII i XIV wieku, wzniesiony na wzgórzu górującym nad miastem. Zachowany w stylu gotycko-renesansowym.

Brodnica

Kolejny zamek krzyżacki, zachowany do dzisiejszych czasów tylko we fragmentach – pozostały tylko wieża, fundamenty oraz piwnice. Wspinamy się na wieżę, pokonując prawie 200 schodów, oglądamy wystawę fotografii – wystawa pokonkursowa z Muzeum Historii Naturalnej w Londynie – i ruszamy dalej…

Kurzętnik

Kilkanaście kilometrów przed Iławą odbijamy lekko z głównej drogi, parkujemy pod wzgórzem i udajemy się na krótką wspinaczkę po zarośniętych zboczach. Na samej górze docieramy do ruin  średniowiecznego zamku. Do dnia dzisiejszego zachowały się częściowo mury zewnętrzne oraz fundamenty. Z tym że praktycznie wszystko schowane pod gęstą roślinnością. Z ruin zamku roztacza się piękny widok na położoną w dole u stóp góry osadę Kurzętnik, na rozległą równinę, przez którą przepływa Drwęca, oraz na oddalone Nowe Miasto Lubawskie. Wikipedia – Na przełomie XIII i XIV wieku kapituła chełmińska wzniosła zamek na górze zwanej Kurnik, położonej nad Drwęcą. Przypuszcza się, że budowę rozpoczęto po 1331 roku. Na widocznej z zamku szerokiej równinie Drwęcy i zachodnich wzgórzach pomiędzy Kurzętnikiem a Nowym Miastem zbierały się w lipcu 1410 roku wojska krzyżackie przed późniejszą bitwą pod Grunwaldem. Zamek został uszkodzony przez Szwedów w 1659 roku. W XIX wieku ocalałe dotąd ruiny zamku zniszczono, rozbierając pozostałe mury na materiał budowlany.

Kwidzyn

Kolejny dzień naszej wędrówki po zamkach i kolejna trasa. Tym razem zatrzymujemy się w Kwidzynie i ograniczamy nasze zwiedzanie do okrążenia zamku i wejścia na jego dziedziniec. Wikipedia – Zamek kapituły pomezańskiej wzorowany na zamkach krzyżackich. Zamek zaczęto budować ok. 1233, ukończono w drugiej połowie XIV w. Skrzydła południowe i wschodnie zostały rozebrane w końcu XVIII w., od tego czasu wnętrza kilkakrotnie przebudowywano na potrzeby urzędów, a w latach 1855-1875 budowlę poddano rekonstrukcji.

Gniew

Odrestaurowany zamek robi pozytywne wrażenie. Po krótkich wewnętrznych  negocjacjach decydujemy się na jego zwiedzanie. Niestety zamek i kompleks hotelowy całkowicie pochłonął zlokalizowane w pobliżu stare miasto. Jest senne i odpychające. Ledwo znajdujemy jedyną kawiarnię gdzie można na chwile przysiąść  i odpocząć przy lodach i kawie. Wikipedia – zamek zbudowany przez Zakon krzyżacki na planie czworoboku po 1290 roku i rozbudowany w XIV i XV wieku, następnie od połowy XV do 1772 roku siedziba polskich starostów. Zamek został poważnie zniszczony w pożarze w 1921 r. Po roku 1939 niemieckie władze okupacyjne urządziły na terenie zamku więzienie dla Polaków. Odbudowa zabytku rozpoczęła się w latach 1968-1974 w trakcie której przywrócono częściowo wygląd zamku z czasów średniowiecza.

Prabuty

W trasie powrotnej do Iławy decydujemy się na zwiedzenie kolejnych ruin. Po krótkim błądzeniu, na niewielkim wzgórzu wewnątrz miejscowości znajdujemy to co z zamku pozostało oraz makietę samego zamku dość dużych rozmiarów zbudowaną przez jednego z mieszkańców Prabut. Wikipedia – zamek biskupi znajdujący się obecnie w stanie ruiny. Został wzniesiony w 2. połowie XIII wieku przez biskupów kwidzyńskich.  Po pożarze w XV wieku został odbudowany na początku następnego stulecia. Został zniszczony w 1688 roku i rozebrany pod koniec XVIII wieku. Do czasów współczesnych przetrwały piwnice zachodniego skrzydła z zachowanymi gotyckimi sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, podpartymi przez filary, a także szczątki muru obwodowego.

Szymbark

Nieopodal Iławy, kilka kilometrów do głównej drogi natrafiamy na kolejne ruiny. Tym razem w przeciwieństwie do Kurzętnika i Prabut jest co oglądać. Zamek choć obecnie w prywatnych rękach udaje się nam obejrzeć również od środka, dzięki temu że w tym samym momencie gdy do niego podchodzimy drzwi do niego otwiera właścicielka wpuszczając kilkunastu osobową grupę małych kolonistów dla których wewnątrz murów odbywa się. Wikipedia – czternastowieczny zamek we wsi Szymbark zbudowany przez kapitułę pomezańską, następnie rezydencja rodowa. Spalony w 1946 przez Armię Czerwoną i od tego czasu pozostaje w ruinie.

Sztum

Kolejny dzień na trasie, parkujemy na parkingu nieopodal jeziora. Zamek znajduje się po drugiej stronie ulicy. Decydujemy się na krótki spacer ścieżkach parkowych zlokalizowanych wokół zamku, zwiedzamy również dziedziniec i ruszamy do Malborka. Wikipedia –  zbudowany w stylu gotyckim przez zakon krzyżacki w latach 1326-1335. Był siedzibą wójta krzyżackiego. W 1410 roku w rękach polskich. Po wojnie trzynastoletniej, w latach 1468-1772, był siedzibą polskich starostów. Zniszczony w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku, został częściowo rozebrany przez władze pruskie. Zachowały się 2 skrzydła przebudowane w XIX wieku, wieża więzienna, bramy i mury obwodowe.

Malbork

Nie ma co się rozpisywać. Najbardziej znany zamek krzyżacki, z najwyższą ceną biletu za wstęp drogim parkingiem ale oczywiście najbardziej oblegany. Jednak warty odwiedzenia. Razem z audio przewodnikiem wybraliśmy się w 4 godzinną podróż po jego murach i komnatach. Wikipedia – zamek w Malborku, gotycki, ceglany, warowny, otoczony fosą, wzniesiony w kilku etapach od 1280 do poł. XV w. przez zakon krzyżacki, w latach 1309–1457 siedziba wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego i władz Prus Zakonnych, w latach 1457–1772 rezydencja królów Polski,  w 1997 wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO; od 1961 siedziba Muzeum Zamkowego w Malborku. Zamek w Malborku jest jednym z najznakomitszych przykładów średniowiecznej architektury obronno-rezydencyjnej w Europie.

Ostróda

W drodze do Warszawy – Mało ciekawy zamek w okolicy malowniczego jeziora. Bez żalu ruszamy dalej. Wikipedia – Pierwsza wzmianka o warowni pochodzi z około 1300 roku. Była to prawdopodobnie budowla o konstrukcji drewniano-ziemnej .  W 1381 roku istniały dwie budowle zamkowe, stara i nowa, obie spalone tego roku przez wojska księcia litewskiego. Zamek odbudowano w latach 1407–1410 na planie zbliżonym do obecnego. Zamek znacznie zeszpecono w końcu XIX i początku XX wieku. W czasie II wojny światowej budynek znowu został doszczętnie spalony. Odbudowę rozpoczęto w 1974 roku.

Olsztynek

Zamek krzyżacki położony na wzniesieniu (obecnie mieści się w nim szkoła), po krótkim postoju ruszamy do atrakcji nie zamkowej pozostając w tematyce rycerskiej – pola Grunwaldu. Wikipedia – Zbudowany w latach 1349-1366 w stylu gotyckim. W odróżnieniu od innych zamków krzyżackich nie był to klasztor ani siedziba komtura. W 1410 roku został opanowany przez mieszczan i oddany we władanie Władysława II Jagiełły. Uszkodzono go podczas wojny w 1414 roku. Zniszczony przez Tatarów w 1656. W końcu XVIII wieku popadł w ruinę i został częściowo rozebrany.

Nidzica

Zamek po gruntownym remoncie prezentuje się okazale na dość dużym wzgórzu w centrum miasta. Tym razem również ograniczamy się tylko do oglądania zamku z zewnątrz. Wikipedią – wybudowany w XIV wieku w stylu gotyckim.  W dniu 12 lipca 1410 roku w drodze z armią w głąb Państwa Krzyżackiego nieobroniony zamek został zajęty przez wojska polskie.  W 1812 roku zamek zdewastowały wojska francuskie. W zimie 1945 roku wojska radzieckie zbombardowały zamek, który do odbudowy w latach 1961-1965 pozostawał ruiną.

Warszawa

Na trasie zamkowej, Zamek Królewski w warszawie nie był dla nas główną atrakcją, ale przechadzając się po Starym Mieście trudno do tego miejsca nie trafić. Wikipedia – barokowo-klasycystyczny zamek królewski. Pełni funkcje muzealne i reprezentacyjne. W 1980 Zamek Królewski wraz ze Starym Miastem został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, w 1994 wraz z historycznym zespołem miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem Królewskim został uznany za pomnik historii.

Czersk

W drodze do Kazimierza Dolnego udało nam się dotrzeć do zamku na którym odbywała się ciekawa impreza – STARCIE KSIĄŻĄT czyli XIV-wieczna GRA O TRON NA CZERSKIM ZAMKU. Dzięki temu oprócz tradycyjnego zwiedzania ruin mogliśmy zobaczyć pokazy, aktorów poprzebieranych w stroje z epoki i przez chwilę poczuć klimat tych czasów.

Kazimierz Dolny

Ostatnie miejsce na naszej trasie w którym zatrzymaliśmy się na dłużej. Zamek zdecydowanie góruje nad Kazimierzem i w trakcie długiego sierpniowego weekendu stał się miejscem dużego natężenia ruchu turystycznego (jak cały Kazimierz Dolny). Ruiny ze względu na wykorzystany budulec zdecydowanie różniły się od tego co oglądaliśmy na wcześniejszych etapach naszej podróży.  Do jego budowy zastosowano wapień który w znacznych ilościach występuje w okolicy. Tym sam zamiast zamków o kolorze czerwieni mieliśmy okazję podziwiać białe mury.

Bochotnica

Nieopodal Kazimierza spokojnie i w samotności bez wszechobecnych turystów udało się nam zobaczyć kolejne ruiny na naszym szlaku. Dzięki pomocy mieszkańca dość szybko i łatwo dotarliśmy na zamkowe wzgórze na którym kiedyś mieścił się Zamek Esterki (słynącej z urody Żydówki, według kronikarza Jana Długosza kochanki króla Kazimierza Wielkiego.  Wikipedia – ruiny gotyckiej twierdzy obronnej o obecnych wymiarach ok. 30 × 35 m, powstałej po 1340 na lewym, stromym i zalesionym zboczu doliny Bystrej w Bochotnicy, ok. 70 m ponad doliną. Zamek i wzgórze zamkowe zostały wpisane w marcu 1970 do rejestru zabytków województwa lubelskiego.

Janowiec

Zamek w Janowcu znajduje się niedaleko Kazimierza ale by do niego się dostać drogą trzeba nadrobić kilkanaście kilometrów korzystając z mostu w Puławach albo wybrać krótszą drogę z wykorzystaniem samochodowej przeprawy promowej. Zdecydowaliśmy się na drugie rozwiązanie co również było samo w sobie pewną atrakcją bo skorzystaliśmy z takiego transportu po raz pierwszy. Ruiny z zewnątrz wyglądały imponujące niestety nie było nam dane wejść do środka. Akurat tego dnia rozpoczynały się tam prace nad planem zdjęciowym do najnowszego filmy Juliusza Machulskiego. Wikipedia – renesansowy zamek budowany w latach 1508-1526 na wysokiej skarpie wiślanej w Janowcu w powiecie puławskim.

Sandomierz

Pierwszy zamek który pierwotnie nie był planowany na naszej trasie. Na życzenie małżonki zdecydowałem się jednak na małą zmianę planów. Sandomierz jak i sam zamek trochę mnie rozczarował. Na szczęście na naszej drodze do domu znajdowało się jeszcze jedno miejsce…

Krzyżtopór w Ujeździe

Deser. Wyśmienity deser na koniec całej podróży. Zdążyłem sprawdzić w internecie czego mniej więcej mogę się spodziewać ale to co zobaczyliśmy naprawdę nas zaskoczyło. Jadąć od Strony Sandomierza drogą 758 jeszcze 50 metrów przez zamkiem nie wiadomo czego się spodziewać , domy przy drodze skutecznie zasłaniają widok. Nawigacja wskazuje 100 metrów do celu a ty zastanawiasz się czy na pewno dobrze jesteś kierowany (od drugiej strony takiego efektu zaskoczenia nie ma). Mijasz ostatnie zabudowania i…. nie możesz się doczekać kiedy wyskoczysz z samochodu (to co że na zewnątrz temperatura ponad 30 stopni) i wejdziesz do tego miejsca. Szczerze wszystkim polecam! Wikipedia – Krzyżtopór (dawniej Krzysztopór) – ruiny powstałej w 1 połowie XVII wieku rezydencji pałacowej otoczonej fortyfikacjami bastionowymi położonej w miejscowości Ujazd w województwie świętokrzyskim. Była to największa budowla pałacowa w Europie przed powstaniem Wersalu. Budowla jest ruiną o znacznym stopniu zachowania, stąd interesującą do zwiedzania. W jej skład wchodzą obszerne fortyfikacje: bastiony, fosa, ślady umocnień i mostów.

Tak skończyła się nasza pierwsza podróż śladami zamków. Kolejna na pewno będzie już niebawem., może za rok. Tym razem południe Polski, choć czeskie zamki też kuszą…

W trakcie tej podróży zwiedzaliśmy i zobaczyliśmy też inne miejsca (Toruń, Iława, Grunwald, Centrum Nauki Kopernik, Muzeum Powstania Warszawskiego, Kazimierz Dolny, rodzinny park tematyczny Magiczne Ogrody) budowaliśmy wielką Mapę Polski z klocków LEGO, ale to opowieść na później;)

BP